Ułatwienia dostępu

Przejdź do głównej treści


REKLAMA

Sześć wieków kalendarzy w Polsce

 |  Historia i tradycje
Dodane przez:

Słowo "kalendarz" wywodzi się od łacińskiego calendae, które oznacza "pierwszy dzień miesiąca". Księgę służącą do zapisywania dni, świąt i zmian faz księżyca przyjęto nazywać calendarium.

Sześć wieków kalendarzy w Polsce

Głównym ośrodkiem wydawniczym kalendarzy w Polsce był Kraków. To tu od XV wieku wydawano je głównie po to, by było wiadomo kiedy i jakie święta kościelne przypadają w danym roku. Te bowiem "ruchome" sprawiały niemało kłopotu średniowiecznym głowom, mało obytym z podliczaniem mijającego czasu, a nawet nazywaniem dni i miesięcy.

Z czasem kalendarze rozrastały się pod okiem uczonych mężów oraz zgodnie z potrzebami i preferencjami czytelników. Swymi treściami sięgały w coraz to inne dziedziny życia: od religii i moralności, tajemnic astrologii i medycyny, pouczeń gospodarskich i myśliwskich, historii, życiorysów sławnych osób i ich rodzinnych koligacji.

Pierwszy kalendarz w języku polskim ukazał się w 1516 roku. Według Zygmunta Glogera (1845-1910), polskiego starożytnika, archeologa, etnografa i krajoznawcy, w samej tylko XVIII-wiecznej Warszawie ukazywały się kalendarze: "polityczne", "gospodarskie", "ekonomiczne", "nowe", "krajowe i zagraniczne", "narodowe i obce", "amerykańskie", "dokładne", "ciągłe", "zabawiające", "ciekawe", "użyteczne", "kieszonkowe", "maleńkie", "memorialiki" i inne.

Kalendarz książkowy z 1903 roku - fot. z arch. Bonclok.pl
Kalendarz książkowy z 1903 roku - fot. z arch. Bonclok.pl

REKLAMA

Dla każdego coś pożytecznego

Kalendarz praktyczny dla wszystkich na Rok Pański 1903 wydany w Krakowie pod redakcją Ludwika Szczepańskiego prócz podstawowych wiadomości, takich jak: wykaz świąt ruchomych, daty świąt rzymskokatolickich i grekokatolickich czy godziny wschodu i zachodu słońca, zawiera również szerokie spektrum użytecznych informacji z wielu dziedzin życia.

  • Porady: "W styczniu w razie wielkich śniegów zapobiegać obłamywaniu się gałęzi przez otrząsanie ciążącego im śniegu z drzew owocowych"; "Sposoby zaoszczędzenia pieniędzy na właściwym doborze opału"; "Sposoby na wywabianie plam z materiałów"; "Środki tępienia owadów domowych: komarów, mrówek, much"; "Hygiena szkoły: zdrowotny budynek szkoły, wielkość sal klasowych i okien, przewietrzanie pokojów szkolnych...".
  • Kulinaria: "Ziemniaki – jak je gotować, aby zawsze były smaczne i sypkie?"; "Przepisy na kuchnię polską: polędwicę z garniturem, pierogi z surowego mięsa, zwane kołdunami czy rydze marynowane"; "Rozmaite sposoby robienia nalewek z piołunu, malin, porzeczek".
  • Historia i aktualne wydarzenia: "Genealogia austryackiego Domu panującego"; "Jubileusz 300-letni założenia Kalwaryi Zebrzydowskiej pierwszej na wzór i podobieństwo Jerozolimy"; "Obchody grunwaldzkie w 1902 roku"; „Powódź w Krakowie w 1902 r."; "Koronacja króla angielskiego Edwarda VII"; "Zawalenie się 98 metrowej wieży Campanile w Wenecji"; "Katastrofa na Martynice".
  • Tradycje: "Szopka polska".
  • Turystyczne: "Co jest godne zwiedzenia w Krakowie?"; "Najwyższy krzyż na ziemi polskiej czyli historia budowy żelaznego krzyża na szczycie Gewontu (Giewontu) w 1901 roku".
  • Nakazy i zakazy kościelne: "Publiczne bale są wzbronione w ostatnich trzech dniach Wielkiego tygodnia, w święto Bożego Ciała, w wigilię i w święto Bożego Narodzenia".

Kalendarz z 1903 roku jest bogato opatrzony ilustracjami i fotografiami oraz gustownymi, pięknie zdobionymi reklamami: księgarń, sklepów kolonialnych, restauracji i kawiarni, zakładów fotograficznych, składów fortepianów a także producenta maszyn do szycia, zakładu wyrobów nożowniczych, biura podróży i spedycji, zakładu artystyczno- litograficznego.

Kalendarz ścienny z 1949 roku - fot. z arch. Bonclok.pl
Kalendarz ścienny z 1949 roku - fot. z arch. Bonclok.pl

Ważna księga domowa

Często kalendarze były jedynymi księgami w domu. Kupowano je zwykle na jarmarkach i pilnowano jak oka w głowie. Służyły właścicielom za informatorów, doradców, sekretarzy: na specjalnych pustych kartkach można było zanotować np. datę urodzenia lub śmierci członków rodziny. Pomimo że kalendarze nabywano przed Nowym Rokiem, lekturę tych zasobnych ksiąg odkładano na później, gdy już wieczory były spokojniejsze.


Podziel się z innymi, udostępnij:

REKLAMA

Podziel się swoim zdaniem...
jesteś gościem
lub dodaj jako gość
Ładuję komentarze... Komentarz zostanie odświeżony po 00:00.

Ciekawy temat? Rozpocznij dyskusję. Zostaw komentarz...

na Tapecie! Ciekawe tematy w Jastrzębiu-Zdroju

REKLAMA

Czarli89
Siemanko potrzebuje kontaktu z Suchym lub Hajto z Armi Bożka ...
Foczka 😀
Hejka,,pozdrowienia dla Daniela ( ogrodnika) z Łodzi którego poznałam na ...
Jastek (IAstek)
👋 Hej Jastrzębianie! 🌟Chcesz przekazać pozdrowienia, zadać pytanie czy po ... (2)
Helmut rura
Szukam dobrego elektromechanika do swojego Helmuta (VW). Ktoś coś poleci?
O.N.A.
Czy o prawda, że w Jastrzębiu nie ma gdzie potańczyć? ... (2)
Lidia
Czy ktoś wypieka świąteczne ciasteczka?  (2)
Weber
Jest w Jastrzębiu jakaś firma zajmująca się obsługą prawną pod ... (2)
Jag0da
Gdzie naprawię laptopa? Nie włącza się!!! help (1)
VoyTek
Naprawa skrzyni biegów w okolicy? Ktoś coś poleci?
ChiChi
Polećcie weterynarza w okolicy. Chodzi mi o takiego, który bardziej ... (3)

Ostanie komentarze

Gratulacje i brawa dla Pań - jesteście wspaniałe!
Może wystarczy patrol policji i prace społeczne w formie sprzątania dla śmiecących. 
Naprawdę dali rade w tym roku! Po raz pierwszy nic nie rozumiem
Oni by woleli, żebyście zrobili zrzutkę i i sami rozwiązali swoje problemy/  (1)
2,7 to nie 15, ale i tak....
może wystarczy jak się ogarniemy z wyrzucaniem śmieci gdzie popadnie! ludzkości!

Czy w Jastrzębiu-Zdroju łatwo znaleźć pracę zgodną z Twoimi kwalifikacjami?

Czy Jastrzębie-Zdrój to miasto, które daje możliwości zawodowego rozwoju? Sprawdźmy, czy mieszkańcy mają szansę znaleźć pracę odpowiadającą ich kwalifikacjom. Czy lokalny rynek pracy nadąża za potrzebami specjalistów, czy może konieczne jest szukanie zatrudnienia poza miastem?

Nie wybrano odpowiedzi. Spróbuj ponownie.
Wybierz istniejącą opcję lub wpisz swoją, ale nie obie.
Wybierz co najmniej {0} odpowiedź/odpowiedzi.
Wybierz maksymalnie {0} odpowiedź/odpowiedzi.
/sondaze/jakosc-zycia-w-jastrzebiu-zdroju/czy-w-jastrzebiu-zdroju-latwo-znalezc-prace-zgodna-z-twoimi-kwalifikacjami.json?task=poll.vote
25
radio
1
[{"id":119,"title":"Zdecydowanie tak","votes":0,"type":"x","order":1,"pct":0,"resources":[]},{"id":120,"title":"Cz\u0119\u015bciowo","votes":0,"type":"x","order":2,"pct":0,"resources":[]},{"id":121,"title":"Trudno powiedzie\u0107","votes":0,"type":"x","order":3,"pct":0,"resources":[]},{"id":122,"title":"Raczej nie","votes":1,"type":"x","order":4,"pct":33.33,"resources":[]},{"id":123,"title":"Zdecydowanie nie","votes":2,"type":"x","order":5,"pct":66.67,"resources":[]}] ["#ff5b00","#4ac0f2","#b80028","#eef66c","#60bb22","#b96a9a","#62c2cc"] ["rgba(255,91,0,0.7)","rgba(74,192,242,0.7)","rgba(184,0,40,0.7)","rgba(238,246,108,0.7)","rgba(96,187,34,0.7)","rgba(185,106,154,0.7)","rgba(98,194,204,0.7)"] 350
bottom 200 Głosy

REKLAMA